استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه معتقد است که اگر بخواهیم منطقی به زیارت عاشورا نگاه کنیم، خواهیم فهمید که این زیارت‌نامه فقط یک دعا نیست و می‌تواند درس زندگی باشد، چراکه به ما نشان می‌دهد کجا باید عشق بورزیم و در کجا بیزار باشیم.

به گزارش ایکنا از قزوین، مسعود جان بزرگی، استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در وبینار روز جمعه، 6 مرداد مصادف با عاشورای حسینی که به همت گروه درمان چندبعدی معنوی خداسو از مرکز خدمات مشاوره و روانشناسی طلیعه سلامت برگزار شد، گفت: مدیریت اعمال برای رسیدن به کمال امری مهم است و‌ برای رسیدن به نقطه مطلوب باید نقاط مثبت و منفی تصمیم و اعمال در نظر گرفته شود.

وی‌ با بیان اینکه در سطح روان، باور و شناخت می‌تواند منجر به هدایت بشریت شود، اظهار کرد: اگر باطل حق‌نما شود، ظلم و ستم در همه جا سایه می‌گستراند و چنانچه قلب انسان مزین به عشق و معرفت اهل‌ بیت(ع) باشد، باطل از حق در سرشت آدمی، جدا خواهد شد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: زیارت عاشورا، الگویی برای هدایت انسان است و اگر به آن توجه کنیم خواهیم دید که با سلام شروع می‌شود. سلام یعنی عطوفت و عطوفت به معنای وصل شدن است. زیارت عاشورا نماد شناخت حق و باطل است و به ما می‌گوید؛ یزید یک سمبل است و هرگونه رفتار شبیه به یزید باطل است و باید از آن اجتناب کرد.

جان‌بزرگی با اشاره به سلام و لعن در زیارت عاشورا افزود: همان‌طور که سلام یک برنامه است، آیا لعن هم یک برنامه است؟ آری ظلم‌هایی که به اهل‌بیت(ع) روا شد، خیانت به بشریت است؛ زیرا حکومت دینی تبدیل به سلطنت شد و این خود نشانه‌ باطل بودن حکومت یزیدیان است.

وی ادامه داد: باطن ما، توسط قلب و عشق به ایمان تزئین شده و به این نکته در قرآن کریم نیز اشاره شده است که خداوند قلب انسان را با عشق به ایمان تزئین کرده است. گواه این سخن آیه 7 سوره حجرات است. آنجا که خداوند فرمودند «وَاعْلَمُوا أَنَّ فِیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ ? لَوْ یُطِیعُکُمْ فِی کَثِیرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلَ?کِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإِیمَانَ وَزَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ وَکَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْیَانَ ? أُولَ?ئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ»، یعنی بدانید رسول خدا در میان شماست، که اگر در بسیاری از امور رأی شما را پیروی کند خود به رنج و زحمت می‌افتید ولیکن خدا مقام ایمان را محبوب شما گردانید و در دلهاتان نیکو بیاراست و کفر و فسق و معصیت را زشت و منفور در نظرتان ساخت. اینان به حقیقت اهل صواب و هدایت‌اند.

این استاد روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: بنابراین هرکس که عشق به ایمان دارد و وجود، رفتار و ذهنش با ایمان تزئین شود و همچنین از کفر فسق و معصیت دوری کند؛ در مسیر رشد و هدایت قرار گرفته است.

معنای لعن در عربی چیست؟

وی تصریح کرد: اگر آیات قرآن را در خصوص لعن‌الله دنبال کنید، به کرات در چندین آیه آن را مشاهده خواهید کرد. البته لازم به توضیح است که لعن در زبان و ادبیات فارسی به معنای توهین و فحش تلقی می‌شود،‌ اما در زبان عربی و در قرآن کریم لعن به معنای فحش نیست و‌ باید بدانیم که فحاشی در دین مبین اسلام حرام شرعی است.

جان‌بزرگی اظهار کرد: کفار، منافقین، کسانی که باعث آزار اهل‌ بیت(ع) هستند، افرادی که آیات قرآن را کتمان می‌کنند،‌ دروغگویان، افرادی که ظالم و دیکتاتور هستند و ویژگی فرعونی دارند و حق را نادیده می‌گیرند،‌ مورد لعن الله قرار خواهند گرفت. همچنین  خداوند در آیه 9 سوره نساء فرمودند «وَمَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِیهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِیمًا» یعنی کسانی که یک انسان مؤمن را به قتل برسانند مورد لعن خدا قرار می‌گیرند.

وی بیان کرد: عقلانیت فطری و نیاز بیرونی موضوع مهمی است که به ما نشان دهد، چرا قاتلین امام‌ حسین(ع) چنین گناهی را مرتکب شدند و مورد لعن الله قرار گرفتند. روایت است که امام صادق(ع) می‌فرمایند مصداق وَزَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ، اهل‌ بیت(ع) هستند و رسیدن به این درجه از عرفان نیازمند عقل فطری است و‌ این عقل فطری است که هدایت انسان‌ها را شامل می‌شود و عقلانیت یعنی آن‌که تقوا و ناپارسایی را بشناسیم‌.

این روانشناس و استاد دانشگاه افزود: روایتی است که فردی به امام صادق(ع) مراجعه کرده و گفته من بسیار گنه‌کارم اما وقتی به یاد شما می‌افتم، به نجات، امید پیدا می‌کنم، چه‌کار کنم؟ امام صادق(ع) می‌فرمایند مگر دین چیزی غیر این است؟ به راستی که امامان راه هدایت و وصل به دین هستند که قلب را زینت می‌بخشند.

جان‌بزرگی اظهار کرد: در زیارت عاشورا داریم «اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا خِیَرَةَ اللَّهِ و َابْنَ خِیَرَتِهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ و َابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ»، وقتی خود را در پناه امام‌ حسین(ع) قرار می‌دهیم و صحنه‌های کربلا را به یاد می‌آوریم، قلبمان مزین به ایمان می‌شود و این نشانه خوبی در مؤمن است.

هر فراز زیارت عاشورا،‌‌ مصداق هدایت است

وی‌ تصریح کرد: هر فراز زیارت عاشورا،‌‌ مصداق هدایت است به عنوان مثال در فرازی از زیارت داریم که «اَباعَبْدِاللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصیبَةُ بِکَ عَلَیْنا وَ عَلى جَمیعِ اَهْل ِالاِْسْلامِ»، یعنی یاد و مصیبت اباعبدالله، اینقدر بزرگ و عظیم بوده که هیچ مصیبتی بالاتر از آن نبوده است. ظلم به امام حسین(ع) امامی که معصوم از هرگونه خطا و گناه بوده است، ظلمی بی‌بدیل بوده و جایز است در زیارت نامه فراز «وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ و َاَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها» را بخوانیم.

این پژوهشگر ادامه داد: خانواده امام حسین(ع) سمبل انسانیت بودند بنابراین در فرازی از زیارت‌نامه آمده است که «و َلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً قَتَلَتْکُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدینَ لَهُمْ بِالتَّمْکینِ مِنْ قِتالِکُمْ»؛ یعنی خدا لعنت کند مردمى که شما را کشتند و کنار زدند. همچنین «بَرِئْتُ اِلَى اللَّهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ وَ مِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ وَ اَوْلِیاَّئِهِم»، در زیارت عاشورا، نشان از برائت جستن و بیزاری ذاتی مؤمنین از ظالم و کفار است.

جان‌بزرگی گفت: همچنین در فراز دیگری از‌‌ زیارت عاشورا داریم که «یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ»، یعنی اى اباعبداللّه من تسلیمم و در صلحم با کسى که با شما در صلح است و در جنگم با هر کس که با شما در جنگ است تا روز قیامت و این نشان از قلب مؤمنی دارد که مزین به عشق اهل‌ بیت(ع) است.

وی با بیان اینکه نکته دیگری‌ نیز در اینجا وجود دارد و آن این است که کینه و بیزاری از ظالمان همیشه بد نیست و این موضوع در علم روانشناسی نیز مورد تأیید است، افزود: همانطور که در فرازی از زیارت عاشورا آمده است؛ «وَ لَعَنَ اللَّهُ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ وَ لَعَنَ اللَّهُ بَنى اُمَیَّةَ قاطِبَةً وَ لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجانَةَ». اگر بخواهیم منطقی به زیارت عاشورا نگاه کنیم، خواهیم فهمید که این زیارت‌نامه تنها یک دعا نیست و می‌تواند منبع درس زندگی و‌ تنظیم هیجانی باشد، چراکه به ما نشان می‌دهد کجا باید عشق بورزیم و در کجا بیزار باشیم.

این استاد دانشگاه در پایان تصریح کرد: در ماه محرم، محبان امام حسین(ع) همدیگر را پیدا می‌کنند و حال دل‌ها خوب می‌شود، دشمنی‌ها کنار می‌رود و «اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ» معنا پیدا می‌کند. متأسفانه چهره اسلام در دنیا با عقب ماندگی، جنگ و ترور شناخته می‌شود، در حالی که اسلام دین خوبی، مهربانی و حق است.